Τι είναι Πρωτογενής Πρόληψη
Με τον όρο Πρωτογενή Πρόληψη εννοούμε όλες εκείνες τις ενέργειες στις οποίες μπορούμε να προβούμε ώστε να μην εγκατασταθεί μία εξάρτηση ή μία προβληματική συμπεριφορά σε ένα νεαρό άτομο. Με άλλα λόγια η Πρόληψη προωθεί ένα τρόπο ζωής και σκέψης που συμβάλλει θετικά στη ψυχοκοινωνική υγεία.
Παλαιότερες προσεγγίσεις της Πρόληψης
Η πρόληψη για την αντιμετώπιση της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών άρχισε να εφαρμόζεται πριν κάποιες δεκαετίες, όταν το πρόβλημα της ουσιοεξάρτησης άρχισε να παίρνει διαστάσεις επιδημίας.
Ωστόσο, τα πρώτα μοντέλα πρόληψης που υϊοθετήθηκαν διέφεραν σε μεγάλο βαθμό από τις σημερινές προσεγγίσεις. Τα προγράμματα αυτά βασίζονταν στην πληροφόρηση για τους κινδύνους της χρήσης και τις δράσεις των ουσιών. Ταυτίζονταν με την ενημέρωση που προκαλεί φόβο μέσα από την προβολή τρομακτικών εικόνων, όπως εξαθλιωμένων ανθρώπων να κάνουν χρήση, θανάτων, συλλήψεων κ.α.
Τα αποτελέσματα αυτών των πρώτων προσπαθειών ήταν απογοητευτικά. Όχι μόνο δεν απέτρεψαν τη χρήση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις παρακίνησαν προς αυτή. Ειδικά, στους εφήβους που το απαγορευμένο και το επικίνδυνο γοητεύει, αυτή η στείρα πληροφόρηση δημιούργησε ένα επιπλέον κίνητρο ώστε να οδηγηθούν σε περιστασιακή ή συστηματική χρήση. Τελικά, έγινε φανερό ότι η πρόληψη που εκφοβίζει και « εντυπωσιάζει » δεν αρκεί για να οδηγήσει σε αλλαγή αντιλήψεων και στάσεων ως προς τη χρήση ουσιών.
Οι νέες προσεγγίσεις της πρόληψης ξεπερνούν τα όρια της παθητικής ενημέρωσης και του εκφοβισμού και στοχεύουν στην ανάπτυξη και καλλιέργεια μιας στάσης ζωής χωρίς εξαρτήσεις που σέβεται τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Αυτό ακριβώς προσπαθεί να πετύχει ένα Κέντρο Πρόληψης με τις παρεμβάσεις και τα προγράμματα που εφαρμόζει και για αυτό απευθύνεται κατά κύριο λόγο στις σπουδαιότερες ομάδες στόχους που επιδρούν καταλυτικά στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους, δηλ. στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς.Στους γονείς εφαρμόζονται παρεμβάσεις με στόχο τη στήριξη στο ρόλο τους και τη βελτίωση των σχέσεων επικοινωνίας με τα παιδιά τους, ιδιαίτερα την κρίσιμη περίοδο της εφηβείας.
Αντίστοιχα, εκπαιδεύονται οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων σε προγράμματα που εφαρμόζονται στους μαθητές στη σχολική κοινότητα και που έχουν σαν στόχο την ενδυνάμωση του παιδαγωγικού τους ρόλου, την εγκαθίδρυση μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τους μαθητές και την ενίσχυση όλων των προστατευτικών παραγόντων για την αποτροπή βλαπτικών συμπεριφορών.
Ωστόσο, μια συνολική πολιτική πρόληψης δεν περιορίζεται στα προαναφερθέντα προγράμματα, αλλά αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση μεγάλων κοινωνικών ομάδων στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης, της Εκκλησίας, πολιτιστικών και αθλητικών οργανώσεων, υπηρεσιών υγείας και κοινωνικών θεμάτων, του Ερυθρού Σταυρού, των Μ.Μ.Ε, των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας.
Στόχος είναι να γίνει η πρόληψη τρόπος ζωής και δουλειά της ευρύτερης κοινότητας-μιας κοινότητας ανθρώπων εκπαιδευμένων και ευαισθητοποιημένων, ικανών να αφουγκραστούν και να ακούσουν, να συμβάλλουν και να εκπαιδεύσουν.